Sint-Leonarduskerk

Het Sacramentshuis van Cornelis II Floris (detail)

Grote Markt, Zoutleeuw

Alleen al het sacramentshuis van Cornelis Floris, een toren die tot aan de hemel lijkt te reiken, is de reis naar Zoutleeuw waard. Daarnaast zijn hier nog twintig Vlaamse topstukken te vinden. Kortom, de Sint-Leonarduskerk is een erfgoedplek van de buitencategorie.

Het Sacramentshuis van Cornelis II Floris

Sint-Leonarduskerk

In 1125 bouwden benedictijnen een romaanse kapel, gewijd aan de kluizenaar Leonardus. Rond 1231 bouwden ze een nieuw godshuis in gotische stijl. Het duurde drie eeuwen voor de kerk af was. Het oudste gedeelte van de Sint-Leonarduskerk is het dertiende-eeuwse koor. Later werden de voorgevel met de Barbaratoren, die Unesco-werelderfgoed is, en de Leonardustoren gebouwd. Op de kruising van het koor, het schip en de kruisbeuk werd in 1530 de beiaardtoren opgetrokken. Omdat de kerk gespaard bleef van de Beeldenstorm in de zestiende eeuw en kanunniken de eed van trouw aflegden tijdens de Franse Revolutie, is het religieus patrimonium ongeëvenaard.

Het Sacramentshuis

Op 13 augustus 1550 ondertekende Maarten van Wilre, heer van Oplinter, het contract voor de sacramentstoren. Cornelis Floris II maakte daarop een complex totaalkunstwerk. Hij bracht de antieke- en renaissancekunst uit Italië samen met Vlaamse traditie. De toren uit Avesnessteen is achttien meter hoog en telt negen verdiepingen. Met reden kan dit de indrukwekkendste sacramentstoren uit de Zuidelijke Nederlanden van de zestiende eeuw genoemd worden. Aan de hoeken van elke verdieping zijn beelden aangebracht. Het aantal personages is bijna niet te tellen. Ook de geelkoperen balustrade is opgenomen in de Topstukkenlijst. Maarten van Wilre en zijn vrouw Maria Pyllirpeerts lagen begraven voor de sacramentstoren. Hun grafsteen werd later naar de muur verplaatst.

 

Anoniem - Marianum

Het Marianum of ook wel de Rozenkransmadonna, dateert uit de eerste helft van de zestiende eeuw en kende in deze periode een toename in populariteit. Ze kwamen voornamelijk voor in het Luiks-Limburgse Maasland, Nederland en Duitsland. Vervaardigd uit smeedijzer toont het Marianum in Zoutleeuw Maria met Christus in haar hand. Opmerkelijk is het zwart gehoornde monster dat wordt geplet onder het Heilig figuur. Deze beeltenis zou gebaseerd zijn op een passage uit de Genesis: “Ik zal vijandschap stichten tussen u en de vrouw en de vrouw zal u het hoofd verpletteren”. Maria wordt daarbij omgeven door 5 schilden, die elk de bebloede wonden van Christus representeren. Het verhaal gaat verder en vertelt ons ook bij het zien van de maan en de zon dat Maria bij het einde ter tijden in de hemel zal tevoorschijn komen.

Zoutleeuw Anoniem Marianum
Zoutleeuw Reyndere I Van Thienen Paaskandelaar

Renier van Thienen I (1465-1498) Paaskandelaar

In de Sint-Leonarduskerk vind je een reusachtige, geelkoperen paaskandelaar van zes meter hoog. Renier van Thienen I heeft het in 1483 gegoten. Het werd ontworpen naar een model van de Brusselse kunstenaar Jan Borman. Aan de voet van de kandelaar wisselen de trouwe hond en de dappere leeuw zich af. Van daar volgen je ogen de kandelaar van beneden naar boven, en merk je dat deze in de hoogte eindigt met Christus aan het Kruis, waaronder zich drie heiligen bevinden, Maria, Johannes en Maria-Magdalena. 

Anoniem - Christus aan het Kruis

De Ottoons-Romaanse Christus gesneden tussen 1060 en 1070 is niet te missen in de kerk als oudste werk van de collectie. Het beeld hing mogelijk eerst in de Sint-Sulpitiuskerk, een kerk die verdwenen is in de geschiedenis van Zoutleeuw. Bij het bewonderen van het houtsnijwerk, merk je op dat deze Christus geen doornenkroon draagt, en wordt om die reden in verband gebracht met de voorstelling van Christus als triomfator over de dood. De woorden van de Heilige Paulus “De dood is de laatste vijand, die vernietigd wordt” hebben hier hun weerklank.

Zoutleeuw Anoniem Christus aan het Kruis
Anoniem Het Vita-retabel van de Heilige Leonardus

Anoniem - Het Vita-retabel van de Heilige Leonardus

Centraal in het thema van de Sint-Leonarduskerk, vind je het Vita-retabel van de Heilige Leonardus. Het retabel werd in 1360 gesneden, om vervolgens in 1587 te worden gepolychromeerd. Het vertelt de legende over de verschillende fasen in het leven van de Heilige. Als patroon van de stad Zoutleeuw, is hij ook de beschermheilige voor de boeren, het vee, de gevangenen en voor de zwangere vrouwen. Je kan hem herkennen aan de ketting of boeien die hij vaak als attribuut draagt. Als ridder aan het hof van koning Clovis I, zou hij de koning vragen om gevangenen vrij te laten. De koning stemde in en bood hem de bisschopshoed aan. Dit weigerde hij om zijn verdere leven te leiden in het klooster van Micy. Hij leefde als heremiet nabij een bos waar hij volhardend de Bijbel predikte. Dit zou de Frankische Koningin ten goede komen, de gebeden van Leonardus zouden geholpen hebben bij de bevalling van de Koningin. . 

Praktische informatie

Adres

Grote Markt z/n
3440 Zoutleeuw
België
Bekijk routebeschrijving

Openingsuren

  • Van 1 april tot en met 30 september, van dinsdag tot zondag open van 14u tot 17u.
  • Op paasmaandag en pinkstermaandag uitzonderlijk open.
  • In maart en oktober: zaterdag en zondag open van 14 u tot 17u.
  • In januari, februari, november, december: iedere eerste zondag open van 15u30 tot 16u30.
     

Toegankelijkheid

  • Gedeeltelijk toegankelijk voor personen met een beperking.

Nuttig om te weten

  • Toegangsprijs: gratis

Andere sites in de buurt

Altaar gewijd aan de heilige Norbertus van Pieter Scheemaeckers en Jan Erasmus Quellinus
In de Abdijkerk van Averbode kan je het altaar gewijd aan de Heilige Norbertus van Pieter Scheemaeckers en Jan Erasmus Quellinus bewonderen.